🥺 Vreemd gevoel van neerslachtigheid en weemoed

Best pijnlijk om te lezen dat Albert Camus, op de dag dat hij de Nobelprijs voor Literatuur wint, niet blij is.

Integendeel.

Dit schreef hij op in zijn dagboek:

‘17 oktober 1957. Nobel. Vreemd gevoel van neerslachtigheid en weemoed. Toen ik 20 was, arm en naakt, heb ik ware glorie gekend.’

Hij bedoelt te zeggen dat hij als 20-jarige niets wist van de wereld, maar zich toen wel het fijnst voelde.

Nu is hij bekend. Nu vindt iedereen wat van hem. Nu wil iedereen zijn aandacht. Nu voelt hij zich verslagen.

En ik snap dat wel.

Realiseer je goed dat in de jaren ’50 en ’60 in Frankrijk filosofen als Camus en Beauvoir rock-’n-rollsterren waren, zoals wij nu popartiesten vereren.

Dat betekent niet alleen veel aandacht, maar ook veel kritiek.

Zo’n Nobelprijs versterkt dat gegeven. Daar was hij zich maar al te bewust van. En hij had gelijk. Hij kreeg ontzettend veel kritiek in de maanden die volgden, zelfs van zijn eigen vrienden.

Dat is pijnlijk.

Camus had nooit naar die prijs gestreefd. Hij had er niet om gevraagd, en nu heeft hij ’m en moet hij ermee omgaan.

Het gevolg?

Paniekaanvallen.

Vergeet ook niet dat zijn filosofie draait om het absurdisme: De drang van de mens om betekenis te vinden in een wereld die betekenisloos is.

Dan voelt eer en erkenning als een illusie. Hij voelt geen voldoening, maar leegte.

Hij was nooit op zoek naar roem, maar naar waarheid.

Zo onzeker…

Er viel me ook iets anders op tijdens het lezen van de laatste acht jaar van zijn dagboeken.

Zijn onzekerheid over zijn eigen schrijfwerk. Zijn onzekerheid over zijn oeuvre.

Man.

Wat was die man onzeker over zichzelf.

Zelfs een Nobelprijs voelde voor hem niet als erkenning, maar als een misstap.

Daarnaast was er ook veel aan de hand in het leven van Camus toen hij die Nobelprijs won.

De laatste jaren van zijn leven waren niet zijn gelukkigste.

• Hij had steeds meer last van zijn slechte gezondheid. Door de roem kwam hij nauwelijks toe aan het schrijven van nieuw werk—het enige wat hem voldoening gaf.
• Hij kreeg ruzie met onder anderen zijn vriend Sartre.
• Hij stond hopeloos alleen in zijn standpunt over de onafhankelijkheidsoorlog in Algerije. De Fransen snapten hem niet, en de mensen in zijn thuisland Algerije hem ook niet.
• Daarnaast had hij vier vriendinnen tegelijkertijd. Vier! Daar kun je ook druk mee zijn.

Waarna hij zich in zijn dagboek afvraagt of hij wel gemaakt is voor de liefde, aangezien geen enkele liefde volledig voelde.

Wat ik dan wel weer snap als je naar zijn jeugd kijkt.

Zijn moeder was analfabeet. Zijn vader heeft hij nooit gekend, want die stierf aan het front tijdens WOI.

Camus groeide op in een arme wijk en kwam met een beurs op een chique school terecht, tussen mensen uit een ander milieu.

Hij heeft zich altijd vreemd en anders gevoeld. Hij was een loner.

Ook een levensgenieter. Hij at vaak met vrienden, danste graag tot diep in de nacht en had vele minnaressen.

Maar je kan je niet aan het gevoel onttrekken—door zijn dagboeken te lezen—dat er een diep gevoel van eenzaamheid in hem zat dat hij altijd meedroeg.

‘Ik kan niet lang met mensen leven. Ik heb wat eenzaamheid nodig, het aandeel eeuwigheid.’

Camus stierf in 1960 door een auto-ongeluk. 46 jaar.

Ik heb het boek Laatste cahiers 1951-1959 van Albert Camus gelezen.

Liefs,

Tomson

PS

Als je ook wat van Camus wilt lezen, raad ik je ​De val aan​. Een novelle en mijn persoonlijke favoriet. Over een succesvolle advocaat die aan zichzelf gaat twijfelen als hij een vrouw die van een brug afspringt niet ten hulp schiet.

En lees zijn briljante essay ​De mythe van Sisyphus​. Over plezier vinden in een betekenisloze wereld.

Deze tekst is als e-mail op 11 december 2024 gedeeld als onderdeel van de woensdage-mail.