✖ Na een persoonlijkheidstestje snap ik mezelf niet meer

Je zit op een verjaardagsfeestje.

Kaasjes, worst en komkommer op tafel. Een voor een doet een gast een statusupdate van zijn of haar leven. En je weet. Zo kom je aan de beurt.

Dan gaan ze aan jou vragen hoe het met je leven staat.

Nou. Ik schrijf. Ja. De hele dag. Alleen op mijn werkkamer. Ja. De hele dag. Ja. Helemaal alleen.

Welke vraag volgt daarop, denk je?

“Is dat niet eenzaam?” Of een variant daarop. “Mis je het contact met collega’s niet? Sparren met mensen?”

Dat wat anderen als eerste zeggen, gaat altijd over henzelf.

Zij vinden het eenzaam. Zij kunnen het zich niet voorstellen dat je geen contact hebt met collega’s.

Ik haal mijn schouders op en zeg: ‘Ik vind het heerlijk’ en besef tegelijkertijd hoe ik als een einzelgänger overkom.

Terwijl ik dat niet ben.

Dat was ik in ieder geval niet op kantoor.

Nou. Je moet weten. Als ik je collega was en ik liep met mijn notitieboekje naar een vergaderhok toe en je sprak me onderweg aan, dan kan ik dus niet zeggen: ‘Sorry, maar ik heb haast.’ Ik stopte dan en maakte een praatje, terwijl ik me niet eens kon concentreren op het verhaal. Omdat ik naar die vergadering moest. Maar ik heb ook niet de kwaliteit om te zeggen: ‘Sorry, maar ik moet nu echt gaan.’ Ik verlul gewoon mijn tijd, omdat ik graag aardig ben en van gezelligheid houd.

Ken je het fenomeen persoonlijkheidstesten?

In corporate Nederland zijn ze er dol op. Zo weet je beter wie je collega’s zijn en wie jij zelf bent.

Allemaal leuk en aardig, elke dag je werk doen. Maar als je je eigen valkuilen niet kent, kan je niet nog productiever zijn.

Persoonlijkheidstesten zijn astrologie voor hogeropgeleiden.

Je krijgt honderd stellingen voorgeschoteld. Je geeft aan in hoeverre je het ermee eens bent of niet en er rolt een archetype uit met een samenvatting van wie jij bent.

Je leest het en denkt: ‘Verdomme. Dat ben ik. Dat ben ik! Kijk eens collega. Dit ben ik!’

Maar dat is natuurlijk de grap. Elke tekst die je leest over menselijke eigenschappen gaat over jezelf.

We willen allemaal graag gezien worden, goed werk afleveren, hechten belang aan autonomie en kunnen slecht tegen chaos.

Waarop de bedenkers van de persoonlijkheidstesten Orwelliaans zeggen: iedereen is élk profiel, maar één profiel ben je het meest.

Je weet wel.

All animals are equal but some are more equal than others.

Ik heb ook zo’n persoonlijkheidstest gedaan toen het niet boterde op de afdeling. Hoop geroddel, wantrouwen en verwarrende werkafspraken.

Twee coaches werden op de afdeling gezet en zo’n test zou iedereen helpen elkaar beter leren begrijpen.

Zo gezegd, zo gedaan.

'U bent een harmonisch ingesteld mens'

In mijn persoonlijkheidstest stond dat er een botsing plaatsvindt in mijn hoofd tussen harmonie en de analyse. Tussen gezelligheid, de lieve vrede bewaren en goed doordachte ideeën uitwerken.

“U heeft een sociaal gezicht, een goede antenne voor de gevoelens van anderen en een groot inlevingsvermogen: mensen voelen zich door u geaccepteerd en mogen u daarom graag. U bent een harmonisch ingesteld mens en u hecht waarde aan goede communicatie en coördinatie in de samenwerking met anderen.”

Ja! Dit ben ik! Harmonie 💛 💛 💛 💛

Dit is zo ik!

💛 💛 💛 💛 💛

Dus waarom zit ik dan elke dag op mijn zoldertje solitair op een toetsenbordje te bloeden? Mijn melancholie volledig te voelen en toch tevreden te zijn?

Ik heb deze week opnieuw een testje gedaan. De enneagram-test. Negen archetypen.

• Type 1: De Perfectionist: realistisch, consciëntieus en principieel
• Type 2: De Helper: warm, betrokken, verzorgend en gevoelig voor de behoeftes van anderen
• Type 3: Presteerder: energiek, optimistisch, zelfverzekerd en doelgericht
• Type 4: Individualist: gevoelig, warm en scherpzinnig
• Type. 5: Observant: introvert, leergierig, analytisch en inzichtelijk
• Type 6: De Loyalist: verantwoordelijk, betrouwbaar en loyaal
• Type 7: Avonturier: energiek, levendig en optimistisch
• Type 8: Leider: direct, onafhankelijk, zelfverzekerd en beschermend
• Type 9: Vredestichter: ontvankelijk, goedaardig en ondersteunend

Een keer raden welke type ik ben?

Eigenlijk herken ik me in alle negen.

Maar een type ben je het meest!

Dus.

De individualist.

IK!

De individualist.

Een troost. Die wordt ook wel de romanticus genoemd.

Ik weet niet of dat het beter maakt.

Ik meteen zo’n Engels boekje kopen met volledige omschrijving.

Nou.

Ik viel in de ene na de andere verbazing.

De melancholische dromer

Het enneagram gaat er bij elk persoonlijkheidstype vanuit dat je eigenschappen op gezonde, gemiddelde en slechte manieren kan inzetten in het leven.

Laten we beginnen bij het positieve.

Self-aware, introspective, on the “search for self”, aware of feelings and inner impulses. Sensitive and intuitive both to self and others: gentle, tactful, compassionate. / Highly personal, individualistic, “true to self”. Self-revealing, emotionally honest, humane. Ironic view of self and life: can be serious and funny, vulnerable and emotionally strong.

Ironische kijk op zichzelf en het leven. Kwetsbaar en emotioneel sterk.

WTF internet.

Dit ben ik!

Nu wordt het nog erger.

Bij het stukje gemiddeld:

Take an artistic, romantic orientation to life, creating a beautiful, aesthetic environment to cultivate and prolong personal feelings. Heighten reality through fantasy, passionate feelings, and the imagination.

En nu komt het pijnlijkste:

Gradually think that they are different from others, and feel that they are exempt from living as everyone else does. They become melancholy dreamers, disdainful, decadent, and sensual, living in a fantasy world. Self-pity and envy of others leads to self-indulgence, and to becoming increasingly impractical, unproductive, effete, and precious.

Ik dacht dat ik uniek was…

Sta ik gewoon in zo’n standaard boekje over persoonlijkheden omschreven.

Een melancholische dromer.

Verdrinkend in zelfmedelijden. Jaloers te zijn op de wereld. Alles op mezelf betrekken.

Ik ga even naar het plafond staren en me afvragen wie ik echt ben.

Oh wacht…

• Basic Fear: That they have no identity or personal significance.
• Basic Desire: To find themselves and their significance (to create an identity).

FUCK, WAT IS DIT?

Oh.

Al moet ik zeggen. Ik ben niet heel erg van zelfmedelijden.

Dat staat me niet.

Dus dit boekje is gewoon onzin!

Ik begin die andere types te lezen. Misschien ben ik een ander.

Type. 5, de observant.

Die lijkt ook verdacht veel op mij.

Introvert. Nadenkend. Observerend.

Wacht.

Wat staat hier?

Het boekje heeft me door.

Er zijn combinaties mogelijk. Type vier (de individualist) gaat geregeld samen met type 5 (de observeerder).

Ook wel the bohemian genoemd.

The Wisdom of the Enneagram notes that the standard pattern for the 4w5 Enneagram type is to be more introverted and socially withdrawn. They tend to live in their imaginations, which they find more interesting than the real world. They like symbols, metaphors, the exotic and unexplained. They have a singular way of expressing themselves and lead a more minimal existence, thanks to the Five influences. They are often quite private, letting few if any people into the inner world they have created.

Verdomme.

Hoe vaak kan ik ontmaskerd worden?

Dat ben ik alweer!

Alsof ik dit leven meerdere reïncarnaties heb ondergaan.

Kijk.

Schrijven (net zoals lezen) is een activiteit die je alleen doet.

En het enige wat ik echt wil in mijn hele leven is schrijven, over mijn melancholische gevoelens.

Een kantooromgeving is geen goede plek voor mij om te schrijven. Omdat ik dan elke keer mensen ga afleiden met diepgaande gesprekken.

Ik ga ook niet in een café zitten of een werkplek met andere zzp’ers. Ik raak er afgeleid.

Het enige wat ik nodig heb is stilte en The Smiths.

Meer niet.

Dus ik ben gereïncarneerd van een gezellige, rustige kantoorklerk in een melancholische dromer die elke dag weer loopt te bloeden op papier.

Hoe is dit mogelijk?

Toen besefte ik dat ik ooit een boekje heb gekocht over mythes. Daar moet vast iets over reïncarnatie in staan.

Wat ik daarin vond toen ik het begon te lezen…

Schokkend.

Reïncarnatie gaat over je huidige leven (je enige leven)

Goed.

Reïncarnatie.

Ken je dat woord?

Het is dat idee dat je na je dood terugkeert. Elke keer weer. Je leeft verschillende levens. Om zoveel mogelijk ervaring op te doen. Zodat je uiteindelijk verlost wordt, van euh, jezelf. Zodat je naar de hemel mag.

Het boekje heet The power of myth. Dat is een uitgeschreven tv-interview met de in de vorige eeuw gestorven mythologie-expert Joseph Campbell.

Het wordt van begin af aan al duidelijk dat mythes metaforen zijn. Het zijn geen verhalen die ze vroeger letterlijk geloofden. Het ging altijd om de symboliek.

Ken je dat verhaal van Jezus die opsteeg en naar de hemel ging?

Dat verhaal is dus niet echt gebeurd.

Het is een metafoor.

De hele Bijbel staat vol met metaforen.

Het interview stipt reïncarnatie aan.

De vragensteller vraagt: “Is reïncarnatie ook een metafoor?”

CAMPBELL: “Certainly it is. When people ask: ‘Do you believe in reincarnation?’ I just have to say: ‘Reincarnation, like heaven, is a metaphor.’”

Hij vervolgt.

“In the Oriental metaphor, if you die in that condition, you come back again to have more experiences that will clarify, clarify, clarify, until you are released from these fixations.

The reincarnating monad is the principal hero of Oriental myth. The monad puts on various personalities, life after life.

Now the reincarnation idea is not that you and I as the personalities that we are will be reincarnated.

The personality is what the monad throws off. Then the monad puts on another body, male or female, depending on what experiences are necessary for it to clear itself of this attachment to the field of time.”

Oké… En dat betekent?

“It suggests that you are more than you think you are. There are dimensions of your being and a potential for realization and consciousness that are not included in your concept of yourself.

Your life is much deeper and broader than you conceive it to be here. What you are living is but a fractional inkling of what is really within you, what gives you life, breadth, and depth.

But you can live in terms of that depth. And when you can experience it, you suddenly see that all the religions are talking of that.”

Je leest het goed.

Je bent meer dan je denkt.

Je kan elk persoonlijkheidstype aannemen en ervaren.

Als je je leven verandert.

En dat is wat ik heb gedaan.

Ik ben van een kantoorklerk naar fulltime melancholische dromer schrijver gegaan en mijn persoonlijkheid veranderde mee.

Niet dat ik een rol aanneem. Maar omdat die rol altijd al in mij verborgen zat.

We zijn meer dan we denken.

Poort naar het onderbewustzijn

Het interview gaat verder.

Over waar mythes vandaan komen.

Campbell legt uit dat mythes komen uit ons onderbewustzijn. En dat een groep mensen of een cultuur een collectief onderbewustzijn heeft. Ze hebben immers dezelfde voorvaderen, dezelfde worstelingen met het leven en dezelfde symbooltaal om iets duidelijk te maken.

‘Dat klopt als een bus’ kan alleen een Nederlander begrijpen. Niet een Engelsman of een Duitser.

Begrijp je?

Wat kunstenaars doen (En vroeger waren dit de sjamanen) Dat is graven in hun onderbewustzijn en wat eruit komt, is kunst. Dat zijn metaforen voor de worstelingen van een samenleving.

Als je een verhaal hoort of een schilderij ziet, herken je je eigen worsteling.

We hebben die herkenbaarheid nodig om onze plek in dit universum te begrijpen.

Mythes vervulden die rol honderden duizenden jaren voor de mens. Mythes. Rituelen.

Maar anno 2022 zijn mythes een beetje uitgestorven.

Het collectieve verhaal waar we de wereld én onszelf begrijpen.

Films zijn geen vervanger van mythes. Films zijn er voor vermaak. Net zoals sprookjes dat vroeger waren.

Mythes zijn spiritueel.

Omdat we als collectief dood zijn, is er nu een individualist over.

En de individualist heeft geen groter verhaal meer om zichzelf te begrijpen.

Alleen maar persoonlijkheidstestjes zoals de Myers-Briggs-methode, the big five of het enneagram.

Dat verhaal kan alleen ontstaan als je in dialoog bent met de tekst.

Het zijn metaforen.

Ik ben een metafoor voor jouw leven en jij bent een metafoor voor mijn leven.

Snap je?

Wij zijn allemaal metaforen.

Als je dit een fijne tekst vindt om te lezen, wellicht is mijn dagelijkse mail wat voor jou. Vijf dagen in de week elke ochtend om 6 uur een tekstje in je mailbox over gevoelens waar niemand over praat. Ga naar petje.af/tomsondarko.

Deze tekst komt rechtstreeks uit mijn vijfdaagse mail.