Loving you is a losing game

Hoe kun je anderen verliezen als je slechts een verzonnen beeld van ze had? Slechts een verzonnen idee van wat ze voor je hebben betekend in het leven.

Dit klinkt misschien raar. Maar degene die niet meer in je leven is, wat wist je nou echt van die persoon? Wat was het nou wat jullie hadden? Is dit niet je eigen verzonnen verhaal?

Het antwoord is ja. Het was een verzonnen verhaal. Dat heb je altijd al geweten. Op onbewust niveau wist je dat de ander nooit volledig bij je is geweest. Dus als personen uit je leven vertrekken, zit de acceptie van dit verlies in dit feit: ze waren al weg, ondanks dat ze dicht bij je stonden...

Heftige gedachte, toch? Ik kwam deze gedachtesprong tegen in het boek van psychoanalyticus Darian Leader in het boek Het nieuwe zwart. Hij voert de filosofie van psychoanalyticus Jacques Lacan op.

'We erkennen op een onbewust niveau, dat de mensen die we liefhebben voor een deel altijd al weg waren. Ook toen we hen nog bij ons hadden.'

Hij gaat verder in deze gedachtesprong. We worden verliefd op een projectie van onszelf. We zien in de ander onszelf. Of hoe we onszelf graag willen zien.

Als diegene wegvalt, verliezen we daarmee eigenlijk een deel van onszelf. De acceptatie van deze rouw zit in het besef dat dat wat je kwijt bent, slechts een bedacht beeld was van jezelf. Je gaat dan pas de ware aard van de ander zien, in plaats van jezelf in de ander. Het verhaal dat je van de ander had, komt in een ander daglicht te staan. Je gaat met andere ogen naar die persoon kijken.

Fascinerend idee. We voelen dus dat sommige mensen een deel van ons zijn geworden. Dit kan natuurlijk helemaal niet, als je er goed over nadenkt. Maar zo voelt het wel als je een dierbare vriend of geliefde of familielid probeert te omschrijven. 'Je bent een deel van mijn gevoels- en denkwereld geworden.'

Dus als die persoon wegvalt...

Dan valt een deel van onszelf weg. Daarom doet afscheid nemen zo'n pijn.

Wellicht dat daarom de puberteit van sommigen met zoveel strijd plaatsvindt tussen de ouders en de tiener. De warme intense band vervaagt. De puber beseft steeds meer dat die een individu is. Dat die de wereld in wil trekken om te ontdekken. Dat die niet in een kader van de opvoeding van de ouders geplaatst wil worden. Dat die geen onderdeel meer wil zijn van de regels en waarden. Geen onderdeel meer wil zijn van dat bedachte beeld van wie die was.

Met woede, frustratie, onbegrip, verdriet en ook warmte worden tijdens die puberteitsfase de familiebanden getest. Of ze worden flink beschadigd, of ze worden uiteindelijk nog hechter.

Weet je wat het is?

Je bezit nooit de ander. Je ouders bezitten jou niet. Jij bezit niet de liefde van je leven. Je bezit niet je beste vriend. Je manager bezit jou niet, ondanks de maandelijkse belediging op je bankrekening.

Die verbinding die je voelt tussen jou en je dierbaren, zijn illusies. We weten allemaal dat het illusies zijn. Want waarom hebben we dan symbolen verzonnen om zulke banden uit te beelden?

Neem een huwelijk. De uitwisseling van trouwringen. Het oproepen van getuigen. We proberen die illusie via bewijsvoering sterker te maken. Maar... Het blijven illusies.

Wel met gevolgen. Want de leegte die we voelen als mensen uit onze levens verdwijnen, is nauwelijks in woorden te vangen. Het is een bijna mysterieuze pijn. Het is melancholisch. Het is een cocktail van woede, verdriet, frustratie. Van je anders voelen, voor een lange tijd. Het is een wandeling door de mist.

Het maakt het voor mij ook iets ongrijpbaars. Oké. Het is een bedachte projectie, de banden die we met mensen hebben. Maar we hebben die ook nodig om te overleven.

Liefde en warmte zijn juist het enige medicijn tegen de leegte, de eenzaamheid en het beangstigende van deze grote vage wereld.

Het ontvangen van warmte, liefde en troost via aandacht en aanrakingen is wat het leven dragelijk maakt. Het is het beste medicijn. Ook al is het slechts een diavoorstelling.

Dit besef is de ultieme worsteling van het leven. In ieder geval van mijn leven. Niets kan je vasthouden, want het is niet van jou. Maar ik heb het wel nodig!

We weten dit op dieper niveau allemaal. Want waarom zou Duncan Laurence anders de beste artiest zijn geworden bij het songfestival van 2019? Al die Europeanen wisten dat hij een onderliggende waarheid zong voor wat dit leven is. Daarom kreeg hij zoveel stemmen.

Dat kan niet anders.

Duncan zong als een filosoof over het onbewuste van liefde:

Loving you is a losing game.

Deze tekst is als e-mail op 28 april 2021 gedeeld als onderdeel van de woensdage-mail.