Je leven is een schijnvoorstelling en soms is dat best oké!

Oké. Dit gaat heftig klinken. Maar het leven heeft geen zin. Sterker nog. Omdat het geen zin heeft, zouden we alles moeten afbreken. Idealen. Gebouwen. Mensen. We zouden onszelf moeten uitschakelen. Verklaar me niet voor gek; dit is een gedachtespoor van Nietzsche. Een zuurpruim uit de 19^de eeuw.

Laat het me je uitleggen. Dan geef ik daarna mijn kijk erop.

Hij zegt: de mens heeft een waarheid nodig om te leven. Daarom hebben we een hang naar schijnwerelden. Dit kan letterlijk: gebruik drugs en je komt in een roes terecht. Maar bijvoorbeeld ook het christendom. Via het woord van god wordt er een hemel en aarde gecreëerd met een geschiedenis en waarden. De schijnwerkelijkheid dat er een paradijs op ons wacht na het leven. Het heeft onze samenleving eeuwenlang op de been gehouden. Het woord van god gaf ons zingeving. Het liet ons omgaan met het lijden van het leven.

Alleen... Hier komt het. Omdat we het nu zo goed hebben, hebben we god niet meer nodig.

We hebben een dak boven ons hoofd. Geen honger meer. Schoon drinkwater. Nu hebben we tijd om na te denken. We worden eindelijk wakker en komen tot de conclusie: er is niets. God is er niet. Er wacht geen paradijs. Er is geen algeheel doel. Er is niets! Maar we ontkennen dit allemaal. Zelfs de atheïst beseft onvoldoende wat het betekent dat god dood is. Want als god niet meer bestaat, betekent dat dat alles is toegestaan. Dat moraal er niet toe doet. Dat we ons moeten afkeren van alles waar we in geloven. Democratie. Gelijkheid. Liefde. Het bestaat niet!

Dit wordt ook wel het nihilisme genoemd.

We weten dit allemaal en toch verzinnen we continu nieuwe schijnwerelden om dit leven dragelijk en logisch te houden. We houden van orde. Terwijl de wereld chaos is.

Het geloof in wetenschap. Het geloof in vooruitgang. Het geloof in een vrije wil. We roepen dat het feiten zijn. Maar feiten bestaan niet. Alleen maar interpretaties.

We blijven maar doorgaan met voorstellingen maken met elkaar. Kijk naar de politiek, zegt Nietzsche. Hebben ze het beste met ons voor of met zichzelf?

En dan komt Nietzsche tot een bijna apocalyptische voorspelling voor de komende 200 jaar. Gerekend vanaf eind 19de eeuw.

Als je blijft doen alsof… Dat er een les in de geschiedenis zit, dat er een orde onder de werkelijkheid verborgen ligt. Dan zul je daar de consequentie van moeten voelen…

Kortom, het niet overleven. Want als niets er toedoet, dan zullen mensen vanzelf kerkgebouwen gaan afbreken. Moorden gaan plegen. Anarchie. Vernietiging.

Nou lekker dan.

Een troost.

Dit is nog niet gebeurd. We weten het, maar hebben niets afgebroken. Of nou ja, niet zo theatraal als Nietzsche dit voor zich zag.

Je zou kunnen betogen dat hoe we nu met de aarde omgaan een zekere vorm van zelfvernietiging is.

Maar goed.

Hoe interpreteer ik, Tomson Darkom dit nihilisme?

Oké. Dit zijn mijn gedachten erover.

Ja, we leven in een schijnwereld. Hoe dieper je nadenkt over geld, de ware liefde, de Nederlandse nationaliteit, democratie, hoe vaker ik tot de conclusie kom: dit slaat eigenlijk nergens op.

Maar. Als je er niet zo mee bezig bent, dan is het heerlijk vertoeven in deze schijnwerelden. Het schept orde, structuur, rust, gezelligheid, vermaak en zelfs zingeving.

Het zijn die dagen waarin je op de automatische piloot leeft. Dan is het prima vertoeven in deze schijnvoorstelling.

Maar soms kickt de realiteit in. Dan wordt de sluier opgeheven en zien we de naakte waarheid van Nietzsches wereld. Dit kan na een flinke tegenslag zijn, een onverwerkt trauma dat maar terug blijft keren, somberheid, relaties die breken. Dan beseffen we opeens: het was allemaal een illusie. Er is geen zin. Mijn leven heeft geen zin.

WAT DOE IK HIER?

En misschien is dit de optimist in mij, maar we zijn best weerbaar als mens. We raken uit balans. We worden ziek of depressief. We zien dan heel even die rauwe, koude werkelijkheid van het leven. Maar we krabbelen ook weer op, voelen ons na verloop van tijd weer goed en zetten die roze bril op die het leven dragelijk en leuk maakt. Ja, wel met het besef dat we beter dan wie dan ook weten hoe treurig het kan zijn. Maar we kiezen er ook bewuster voor om ons geluk in het moment te omarmen.

Neem nou voetbal.

Ik weet ook wel dat 22 mannen die achter een bal aan rennen echt nergens over gaat. Mensen die dit spelletje heilig verklaren: doe normaal. Mensen die dagenlang niet kunnen slapen of hun onderbroek niet durven te verwisselen voor een aankomend potje: stel je niet aan.

En als je cluppie verliest en je dan de behoefte hebt om de tegenpartij even flink in elkaar te meppen. Wtf.

Maar het is een fijn theater van vermaak voor miljoenen mensen. De zinloosheid van voetbal geeft zin. De schijnwereld van 22 miljonairs op een veld waar we 90 minuten naar kijken, inclusief de reclameborden aan de zijkant, de roddels en schandalen eromheen, het gepraat over de punt naar voren of de punt naar achteren spelen. Het is een uitstekend theaterstuk.

Ja, het is absurd. Maar ook leuk om in opgezogen te worden. Om even een te worden met de prestaties op het veld van een team. Om vervolgens te beseffen dat het maar een spelletje is als je team keihard vernederd wordt. We ademen nog steeds. Morgen weer een nieuwe dag. Een nieuw toernooi. Een herstart van de competitie.

Zoals het leven.

Deze tekst is als e-mail op 21 juli 2021 gedeeld als onderdeel van de woensdage-mail.