Hoe kan je een ander veroordelen als je zelf geen haar beter bent?

We zijn allemaal rechters. Continu de ander bekritiseren. Jij bent net zo zwak als ik. Net zo gemeen in je gedachten over andere mensen. We houden van negatieve praat. Het liefst met anderen die hetzelfde denken.

Terwijl we natuurlijk zelf geen haar beter zijn. Ook jij hebt mensen pijn gedaan met je gebreken…

Er hangt een negatieve wolk rondom roddelen: dat hoort niet. We zouden hier afstand van moeten doen.

We veroordelen het roddelen. Terwijl we allemaal roddelaars zijn.

Het lijkt wel een paradox…

Zelfs de mensen die zich het duidelijkst uitspreken dat ze niet aan roddelen doen, bespreken anderen. Ik heb het gezien op kantoor. Ze noemen het dan geen roddelen maar strategisch analyseren. Denken in coalities en tegenstanders. Swop-analyses maken.

Maar dat is allemaal verhullend taalgebruik om even de ander flink door te lichten, inclusief alle negatieve menselijke trekjes.

Roddelen heeft een functie. Als groepsdier moet je weten hoe het met anderen gaat. Of ze geen gevaar vormen voor de groep. Je moet hun gedrag en uitspraken analyseren met anderen om tot belangrijke inzichten te komen.

Roddelen verbindt. Roddelen creëert geheimen tussen jou en mij. Een roddel gaat niet om ‘de waarheid’ maar of je het met elkaar eens bent over elkaars waarheid.

Ikzelf krijg een beetje buikpijn van roddelen. Begrijp me niet verkeerd. Ook ik ben mens. Ook ik roddel mee of start zelf het gesprek over de ander.

Maar ik krijg buikpijn, omdat ik zelf geen haar beter ben. Ook ik ben soms een rare kwibus. Mijn gedrag, uitspraken en handelingen zijn roddel- en veroordelingswaardig.

Echt waar.

Hoe zuiver ik in godsnaam mezelf daarvoor?

In het boek De Val van Albert Camus heeft personage Jean-Baptiste Clamence (rechter-in-penitentie) het antwoord gevonden. Hijzelf was lange tijd in Parijs de geweldige advocaat die zijn cliënten verdedigde en rechters om de tuin leidde met zijn pleidooien. Hij hield van het leven, maar vooral van zichzelf. De mensen om hem heen waren werktuigen die je kon gebruiken voor je eigen gewin. Hij probeerde een goed mens te zijn. Zijn rijkdom te delen. Hij had aanzien. Was geliefd. Nachtenlang kon hij feesten, vrouwen beminnen, vriendschappen aangaan die ook net zo snel weer doofden.

Hij vond zichzelf een supermens.

Maar een aantal voorvallen brengen hem aan het twijfelen. Bijvoorbeeld het moment dat hij een vrouw passeert op een brug over de Seine en hij achter hem hoort hoe ze het water in springt en hij gewoon doorloopt...

Is hij wel zo geweldig als hij denkt? Hij heeft vele vrouwen aan het lijntje gehouden in zijn leven. Bij een verkeersruzie, waarin hij ervan overtuigd was dat de ander de eikel was, keerde het publiek zich tegen hem. En zijn vrienden. Lachen die nou met hem mee of lachen ze hem uit?

Hij is geen supermens. Hij is zelf net zo’n sukkel als ieder ander.

Hij komt in een zware identiteitscrisis terecht. Hij trekt zich terug van het openbare leven. Hij verliest alles wat hij heeft. Zijn aanzien. Zijn baan. Zijn bezittingen.  Zelfs zijn gezondheid.

Maar hij krabbelt op.

Hij vindt het geheim weer terug om weer een supermens te zijn… In Amsterdam nota bene. De obscure stad met de wallen, de drugsbazen en de vele joden die er gedeporteerd werden. De grachten als metafoor voor de cirkels van de hel.

Zijn antwoord is: veroordeel jezelf. Dan mag je ook anderen veroordelen.

Je moet je niet beter voordoen dan je bent. Je kan beter meteen zeggen wat er aan jezelf scheelt. Dan pleit je jezelf vrij en mag je weer vrij praten over de rest.

In de Amsterdamse bar Mexico City wordt hij daarom rechter-in-penitentie. Maffe onderwereldfiguren helpt hij om hun zonden te laten bekennen. Eerst bekent hij zijn eigen zonden. Daarna hoort hij het levensverhaal van de ander aan, om die vervolgens volledig af te branden in woorden. Zo voelt hij zich weer superieur en de ander voelt zich bevrijd door zijn oordeel.

Dus. Pleit je ziel vrij. Vertel eerst iets negatiefs over jezelf. Praat dan negatief over de ander.

De val haal je voor € 12,50 bij bol.com of zoek een exemplaar in een kringloopwinkel. Het is een van de beste boeken die ik dit jaar heb gelezen.

😱 Deze tekst komt uit mijn dagelijkse e-mail. Elke vrijdag schrijf ik over je creatief uiten of een artiest die zijn lijden om heeft gezet in een kunstwerk. Alleen voor abonnees.
😏 Ik heb een nieuw boek geschreven. Het heet 'Ze gingen samen het toilethokje in.mp4'.
👀 Ik ben een dagelijkse e-mail begonnen. Over naar bed gaan met iemand die je niet mag. Je eenzaam voelen in een club vol mensen. Over de toxiciteit van je eigen perfectionisme. Abonneer je via https://petje.af/tomsondarko/. Als je niet zo goed weet wat je kan verwachten, schrijf je dan in voor mijn wekelijkse e-mail (gratis) of luister naar mijn wekelijkse spraakberichten (gratis).