Een pragmatische kijk op minder schermtijd

Lieve vreemdeling,

Het stomste aan de smartphone is niet de telefoon zelf, maar de verslavende apps.

Ze gooien een lasso om je kop en dwingen je ogen naar een glasscherm met pixelkleuren te kijken.

Het is niet dat ik te weinig schrijf de laatste tijd. Het is juist dat ik niet schrijf. En niet schrijven staat voor mij gelijk aan niet slapen. Het maakt me humeurig, uit balans, snap je? De roes van de flow kalmeert me. Het brengt gedachten tot rust. Het ontspant me. Het laat me mezelf vergeten, terwijl het me tegelijkertijd een gevoel van leven geeft.

Het boeit me niet eens of het goede of slechte woorden zijn die op het papier verschijnen. Het staat op papier. Dat is voldoende. Ik heb gebloed. Ik heb geleefd.

Maar ja. Die apps op mijn telefoon.

Ik zal eerlijk met je zijn.

Het is een lekker gevoel als ik mijn Instagram-inbox open en er tien berichten van onbekende mensen op me wachten. Al die mensen die in contact willen komen met míj!

Het lost eenzaamheid niet op. Het verstomt het. Dat is best lekker. Zoals je nagel diep in een muggenbult duwen, snap je?

Tegelijkertijd geeft het me te veel prikkels. Vooral als een tekst van mij een hoop mensen bereikt. Dan reageren tientallen mensen erop en dat kan ik niet aan. De angst dat iemand me afwijst, wordt ook groter.

Wat een litteken van vroeger is. Sommige littekens zullen nooit verdwijnen.

Dat is wat social media doet: het vergroot onze behoeftes en angsten uit tot grote schaduwen op de muur.

Laten we wel wezen: hoe lekker die dopaminekicks ook voelen, op de lange termijn is het zelfdestructief.

Het steelt je aandacht. Het knabbelt aan je vermogen om je te concentreren. Het steelt je energie. Je wilskracht. En het laat je emoties alle kanten op schieten.

Ik vraag me al een tijdje af of ik de strijd moet voeren tegen de telefoon zelf, of een andere list moet verzinnen om mijn schermtijd te verminderen. Om meer te schrijven. Om meer in de echte wereld te leven.

Cal Newports methode

Ken je Cal Newport?

Dat is een hele serieuze man. Serieus. Ik heb hem nog nooit horen lachen in zijn podcasts of in interviews. Hij is hoogleraar computerwetenschappen, een bekende denker en schrijver.

Hij pleit in zijn boeken voor langzame productiviteit, diep werk doen, een wereld zonder e-mail en digitaal minimalisme.

Eigenlijk komen al zijn boeken op hetzelfde neer: de bedrijven in Silicon Valley hebben miljarden dollars geïnvesteerd om iets te maken dat jouw aandacht steelt.

We zeggen het te weinig: we vertonen allemaal het gedrag van een junk. Als je even een paar uur zonder telefoon bent, word je gek in je hoofd en lijf.

Junks zijn we. Allemaal.

Je moet een filosofie aanhangen die je tegen hun invloed weert. Een filosofie van digitaal minimalisme en het cultiveren van ongestoord werken.

Maar dat is altijd makkelijker gezegd dan gevoeld.

Daarom stelt hij voor om eerst te detoxen: 30 dagen zonder telefoon. 30 dagen om weer gezond te worden. Daarna introduceer je langzaamaan weer digitale tools en apparaten in je leven. Maar alleen de technologie die je helpt, in plaats van je leegzuigt. Heel voorzichtig.

Ja.

Goed punt, Cal: we zijn junks. Maar nee, ik ga niet 30 dagen detoxen.

Een domme telefoon nemen is niet de oplossing.

Dat zegt hij overigens zelf ook niet.

In een ​podcastclipje​ op YouTube met Huberman zei Newport iets wat me al dagen bezighoudt.

Niet de smartphone of het internet zijn het probleem. Het zijn heel specifieke apps die ons verslaafd maken.

Als je die apps uit je leven weert, kun je gewoon werken, terwijl je telefoon naast je ligt en je een internetverbinding hebt op je computer.

Oké. Dat is te doen. Toch? TOCH? TOCH???

Ik ben na die clip zijn boek Digital Minimalism gaan lezen. Ook te beluisteren op Spotify trouwens.

In dat boek legt hij twee technieken uit die socialmedia-apps op ons toepassen om ons aan dat scherm te houden.

De eerste is sociale bevestiging. We willen er allemaal bijhoren en goedkeuring krijgen van anderen. Het is een diep menselijke behoefte.

De tweede is intermittent positieve bekrachtiging. Dat is een techniek die al die apps toepassen, gestolen uit het casino.

Dat komt erop neer dat we graag beloond willen worden. Denk aan een like op je foto, een nieuw bericht van je online flirt in je inbox, of een leuke video of meme op je tijdlijn.

Je weet alleen niet wanneer die beloning komt. En dat maakt het zo verslavend. Ze stellen de beloning heel slim uit. Daarom blijf je maar terugkeren naar die app om die beloning te voelen.

We zijn professionele gokkers geworden.

Maar wat nu te doen? Wat moet ík doen?

Mijn pragmatische plan tot minder schermtijd

Laat ik vooropstellen dat het echt onnodig en onrealistisch is om die smartphone uit mijn leven te bannen.

Smartphones zijn cool. Je kunt de weg ermee vinden. Podcasts luisteren. Teletekst bekijken (mijn favoriete app). Mijn vrienden berichten.

SMARTPHONES ZIJN COOL.

Maar social media?

I dunnow…

Ik twijfel.

Dat gevoel dat je je steeds minder goed kunt concentreren, dat je geheugen achteruitgaat, dat je je angstig en down voelt. Dat komt door de schermtijd op dat ding. En die schermtijd komt door die stomme apps als TikTok, Duolingo, X, Bluesky, en ga zo maar door.

Ik moet een andere relatie met social media krijgen.

Een pragmatische kijk.

Dit is wat ik heb bedacht:

• Geen socialmedia-apps meer op mijn telefoon. Ik verplaats ze naar mijn laptop. Dan pak ik ze met meer intentie erbij. En hun verleidingstechnieken om in de app te blijven hangen, hebben minder grip op me.
• Als ik geconcentreerd iets wil doen, zoals schrijven, lezen of bestellingen inpakken, leg ik de telefoon fysiek in een andere kamer. Ook zet ik een wekker. Dat helpt me om gefocust te blijven voor een bepaalde tijd.
• Cultiveer de analoge wereld. Kies één ding waar je gepassioneerd over bent en dat je nu altijd op je telefoon doet, en ga dat vanaf nu fysiek doen. Is fotograferen je ding? Pak dat fototoestel er weer bij en neem het overal mee naartoe. Is muziek luisteren je tweede natuur? Koop een lp-speler en ga platen verzamelen. Iets ‘analoog’ doen kost meer tijd. En dat is precies het punt. De fysieke handelingen maken het tot een ritueel. Het ontspant meer. En het levert je ook iets moois op.

Mijn analoge hobby. Pen en papier.

Ik heb een ding gekozen om nu analoog te doen. Het was geen makkelijke beslissing. Het is toch alsof ik een kind van mij inruil voor een ander kind of zo. Maar het is noodzakelijk.

Ik verzamel al sinds jaar en dag quotes en ideeën in een digitale database. Iets vets gelezen in de krant? Ik maak een digitale aantekening en archiveer het op een manier waarop ik het in de toekomst weer kan terugvinden en gebruiken.

Superhandig.

Maar ook irritant. Want daardoor moet ik elke keer mijn telefoon pakken. Of, als ik op mijn telefoon iets lees, van app wisselen.

Dat is wat Cal Newport ook zegt: het switchen van ‘taak’ of afgeleid worden door je telefoon kost veel energie. Je raakt telkens uit je concentratie en je komt daar niet zo makkelijk meer in terug.

Dus ik stop met mijn digitale ideeën-database en schrijf vanaf nu alles op in mijn ‘common place book’. Een boekje waarin ik met pen en papier quotes, ideeën en gedachtegangen van anderen noteer.

Ja, dat is nog steeds een ‘context switch’. Maar er is geen afleiding in mijn boekje. En door het op te schrijven met pen, merk ik dat het mijn geheugen activeert. En dat ik er ook dieper over nadenk.

Goed.

Om tot een conclusie te komen:

• Smartphones zijn cool.
• Apps die gebruikmaken van sociale bevestiging en intermittent positieve bekrachtiging, zoals social media, zijn niet cool. Ze maken ons verslaafd.
• Zoek manieren om je gebruik van deze apps te verminderen.
• Bijvoorbeeld door een passie in de analoge wereld te bevorderen.

Wordt achtervervolgd.

Liefs,

Tomson

Eerder gepubliceerd via petjeaf.com/tomsondarko