✖ Het misverstand rondom dopamine

Dopamine is niet goed of slecht.

Het is een informatiesysteem van ons lijf om ons te motiveren om nuttige dingen te doen. Zoals eten, bewegen of plezier ervaren.

Het punt is alleen dat dit beloningssysteem is ontstaan in een wereld van schaarste en ellende.

Daarom zit er een enorme motivatie in ons allen om dat dopaminegevoel opnieuw en opnieuw en opnieuw te beleven.

Het is een universeel iets. Geen enkel mens kan zich hieraan onttrekken. We zijn gewoon heel gevoelig voor beloningsstofjes.

Het probleem van de huidige tijd is dat we niet alleen de hele dag door beloond worden. Het punt is ook nog eens dat er extreem veel dopamine vrijkomt.

Met alle gevolgen van dien.

Hoe dopamine ontspoort in de moderne wereld

Dopamine is namelijk gebouwd op het principe dat je voor iets moet werken voordat je een kleine dopaminebeloning krijgt.

Zoals eten zoeken en voorbereiden. Of je partner verleiden om samen het bed in te gaan en leuke dingen te doen. Of bewegen voordat je je ontspannen voelt.

Maar nu krijgen we dopamine door er juist niet voor te werken. Zoals swipen op je telefoon. En de dopaminebeloning is veel hoger dan zou horen voor zoiets simpels.

Er is kortom geen frictie meer tussen de moeite die we doen en de beloning die we krijgen.

De enige manier om dopamine onder controle te houden is door beperking en schaarste.

Maar we leven in een wereld waar nergens schaarste van is. Je kunt eindeloos shoppen, drinken, swipen, masturberen, gokken etc.

Er komt bij deze handelingen zoveel dopamine vrij dat die dopaminereceptoren overbelast raken. Daar komt dat lege gevoel na afloop vandaan.

Je bouwt ook nog eens een tolerantie op. Wat betekent dat je de volgende keer nog meer dopamine nodig hebt om hetzelfde fijne gevoel te ervaren.

En dat is ook het grootste probleem met drugs.

Door een pilletje te nemen vindt er een dopamine-explosie in je hoofd plaats. Iets waar we helemaal niet op gebouwd zijn.

Niet goed.

Er is ook nog een ander ding met dopamine.

Het is de makkelijkste manier om onszelf te verdoven van emotionele pijn.

Dit is een treurige conclusie: trauma maakt ons verslavingsgevoeliger.

Er zitten ook andere nadelen aan verslaving. Als het je is gelukt om af te kicken, blijf je er heel gevoelig voor.

Juist bij stressvolle situaties in je leven komt er een verslavingskick op. We willen ons weer verdoven.

Verslaving is overigens niet per se gerelateerd aan trauma. Ook mensen met een ‘normale’ jeugd kunnen erg gevoelig zijn voor verslavingen. Ook is ieder mens uniek in waar die veel dopamine van krijgt. De een van gokken, de ander van porno.

Het feit is dat 90 procent van de mensen dwangmatige gedragingen heeft waar dopamine bij vrijkomt, wat een voorstadium van een verslaving is.

We kunnen er niets aan doen als een verslaving ons leven overneemt.

Een verslaving kenmerkt zich doordat je er in je dagelijks leven last van krijgt, je je verplichtingen begint te verzaken, je sociaal terugtrekt, dingen stiekem doet en je er niet per se beter door voelt.

Je zit ook nog eens in een spiraal. Je hebt meer en meer nodig om dezelfde rush te ervaren.

Daarbij komt kijken dat we gaan rationaliseren waarom we het doen. Zoals ’s avonds uren op onze telefoon om te ontspannen van werk.

Workaholic

Het helpt overigens niet dat we in een cultuur leven waar je werk bepaalt wie je bent.

Sommige banen nodigen extreem uit tot overwerken om geld te verdienen en bonussen binnen te halen en aanzien te krijgen. Dat werken zelf is de verslaving.

Er zitten ook veel mensen in een baan die totaal geen zingeving geeft en ze uitput en nutteloos laat voelen.

Dit nodigt juist uit om ’s avonds in hun vrije tijd zich te verdoven met gamen of alcohol of andere dingen.

We zitten ook nog eens in een cultuur waar plezier het hoogste goed is. We willen continu ons goed voelen. Maar door die overlading aan dopamine ervaren we juist minder en minder plezier. Waardoor we nog harder ons best doen om het te voelen.

We zijn daarnaast ook nog eens heel gevoelig geworden voor de pijnlijke kanten van het leven. We vinden het maar moeilijk te accepteren als we tegenslag hebben of als we ons niet zo fijn voelen.

We zoeken daarom nog meer dopamine op en gedragen ons als slachtoffer.

Het ligt aan iedereen behalve aan onszelf. We zijn liever boos op anderen dan dat we schaamte voelen naar onszelf.

En natuurlijk kun je aan vele tragedies in je leven weinig doen. Maar de kunst is om te kijken naar wat je eigen aandeel in dit geheel was en om daar actief iets mee te doen. Kortom: verantwoordelijkheid nemen.

Hoe herstel werkt (en waarom onthouding nodig is)

Het eerste is erkennen dat je een verslaving hebt en dat het je in de weg zit in je leven.

De volgende stap is volledige onthouding voor 30 dagen.

De eerste 14 dagen zijn de afkickverschijnselen het ergst en voel je je het meest treurig.

Daarna begint het zich te herstellen. Na 30 dagen begin je nieuwe inzichten op te doen en kan je het beter in perspectief plaatsen.

Wat dan volgt, is een nieuwe relatie opbouwen met dat waar je verslaafd aan bent.

Als je hier meer over wil weten, beluister de podcast Diary of a CEO in gesprek met een verslavingsexpert. Heel interessant.

​https://youtu.be/R6xbXOp7wDA?si=B7OXEYlvUCssMqZK​

Liefs,

tomson